Siyanür nedir, nelerde bulunur? Potasyum siyanür zehirlenmesi kaç saatte ve nasıl belli olur?

Üst üste yaşanan siyanür zehirlenmesi ile gerçekleşen ölüm haberlerinin ardından “Siyanür nedir, nelerde bulunur? Siyanür zehirlenmesi kaç saat belli olur?” gibi soruların cevapları araştırılıyor. Siyanür satılan yerlerin tespit edilerek siyanür satılan yerlerin önüne geçilmesine ilişkin çalışmalar sürdürülüyor. Siyanür içeren atıklar ve siyanür içeren katı tuzlar ve solüsyonlar başlıklı ilanlar ile çoğunlukla Uzak Doğu merkezli internet sitelerinde satılan siyanür ölümlerinin önlenmesi amacıyla Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından bir araştırma komisyonu kuruldu.

SİYANÜR NEDİR? Siyanür, siyano grubu (-C≡N),bir karbon ve ona üç bağlı azot içeren kimyasal bileşiklere verilen addır. Organik ve inorganik çeşitleri bulunmakta yahut endüstriyel prosesler ile üretilmekte ve kullanılmaktadır. Organik bileşikleri nitril grubu altında isimlendirilir ve çoğu zehirli olmaktan uzaktır. Citalopram, fadrozol ve ledrozol gibi ilaçlar bu gruba örnek olarak gösterilebilir. Öte yandan bazı bitkiler ve hayvanlarca da üretilmektedir. Siyanürü doğal olarak üreten birçok bitki, bakteri ve böcek vardır. Kiraz, badem, kayısı, şeftali, erik, fasulye, patates, turp, lahana, şalgam, brokoli ve mısır siyanürlü bileşikleri doğal olarak üretmektedir. Endüstride ise genellikle taşıma ve saklama güvenliği sebebiyle tuzları sodyum siyanür ve trityum siyanür demir çelik endüstrisi ve maden sanayi gibi çok çeşitli sanayi kollarında kullanılmakla beraber gaz formu hiydrosiyanik asit de 'HCN' akrilik fiber, plastik üretimi ve sentetik kauçuk uygulamalarında sıklıkla kullanılmaktadır. Hidrosiyanik asit 28 santigrat derecede kaynama noktasına ulaşır ve acı badem kokusuna sahiptir. SİYANÜR NASIL ÖLDÜRÜR? Yüksek miktarda siyanür, insan vücudu için tehlike arz etmesine rağmen eser miktarda vücudumuzda ve çeşitli yiyeceklerin içinde bulunur. Vücutta depolanmaz, kanserojen değildir. Günümüzde en çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile siyanüre maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible (geri dönüşümsüz) bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir. Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi'ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. SİYANÜR NASIL ÖLDÜRÜR? Yüksek miktarda siyanür, insan vücudu için tehlike arz etmesine rağmen eser miktarda vücudumuzda ve çeşitli yiyeceklerin içinde bulunur. Vücutta depolanmaz, kanserojen değildir. Günümüzde en çok sigara dumanı ve yangınların dumanının solunması ile siyanüre maruz kalınmaktadır. Siyanür kanda bulunan methemoglobin'e irreversible (geri dönüşümsüz) bir şekilde bağlanarak etkinlik gösterir. Bu özelliği kanın dokulara oksijen perfüzyonunu sağlayamaması sonucu hipoksi'ye ve sonuçta hipoksik şok ve ölüme neden olur. Ferit SEÇKİN / İçerik Editörü ferit@sakinca.com @ferit_seckin