Son dakika… Bilim Kurulu’ndan kritik corona virüsü...

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu bugün saat 13:30'da corona virüsü için toplanacak.

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan'ın katılımıyla saat 13:30’da toplanacak. TÜRKİYE’DE İLK CORONA VİRÜSÜ VAKASI Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, gece 00.30’da yaptığı basın açıklamasında corona virüsü şüphesi olan bir vatandaşın test sonucunun pozitif çıktığını bildirdi. CORONA VİRÜSÜ NEDİR? Corona virüsleri, hayvanlar arasında yaygın olan bir grup virüstür. Nadiren bazı durumlarda, bilim insanları Corona virüslerinin “zoonotik” olduğunu belirtiyor. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne göre; “zoonotik” ifadesi, virüslerin hayvandan insana geçebileceği anlamına geliyor. CORONA VİRÜSÜ BELİRTİLERİ Corona virüsü semptomları şöyle: Burun akıntısı, öksürük, boğaz ağrısı, muhtemelen baş ağrısı, kesin olmamakla birlikte birkaç gün sürebilecek ateş. Bağışıklık sistemi zayıf olanlar, yaşlılar ve çok gençler için virüsün zatürre ve bronşit gibi ciddi solunum yolu hastalıklarına yol açma ihtimali bulunuyor. MERS ve Sars gibi ölümcül olabilen ve insana geçen bazı Corona virüsleri olduğu biliniyor. Coronavirus’lar (CoV), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS-CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara kadar çeşitli hastalıklara neden olan büyük bir virüs ailesidir. 31 Aralık 2019'da DSÖ Çin Ülke Ofisi, Çin'in Hubei eyaletinin Vuhan şehrinde etiyolojisi bilinmeyen pnömoni vakalarını bildirmiştir. 7 Ocak 2020’de etken daha önce insanlarda tespit edilmemiş yeni bir coronavirus (2019-nCoV) olarak tanımlanmıştır. Daha sonra 2019-nCoV hastalığının adı COVID-19 olarak kabul edilmiştir. Hastalığın başlangıcındaki ilk kaynak olarak Huanan Deniz Ürünleri Toptan Satış Pazarında yasadışı satılan vahşi hayvanlar düşünülmekle birlikte, insandan insana ve sağlık merkezlerinde bulaşma bildirilmiştir. Hastalığın damlacık yoluyla bulaştığı düşünülmektedir. Virus hasta bireylerden öksürme, hapşırma yoluyla ortaya saçılan damlacıklarla ve hastaların kontamine ettiği yüzeylerden (göz, ağız, burun mukozasına temasla) bulaşabilir. Asemptomatik kişiler solunum yolunda virus taşıyabilir, ancak esas bulaşma hasta bireylerden olmaktadır. SARS-CoV ve MERS-CoV epidemiyoloji bilgisine göre 14 güne kadar inkübasyon süresi olabileceği düşünülmektedir. Yeni vaka serilerinde inkübasyon süresi değerlendirilmektedir. 1. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) nedir? Yeni Koronavirüs (2019-nCoV), ilk olarak Çin’in Vuhan Eyaleti’nde Aralık ayının sonlarında solunum yolu belirtileri (ateş, öksürük, nefes darlığı) gelişen bir grup hastada yapılan araştırmalar sonucunda 13 Ocak 2020’de tanımlanan bir virüstür. Salgın başlangıçta bu bölgedeki deniz ürünleri ve hayvan pazarında bulunanlarda tespit edilmiştir. Daha sonra insandan insana bulaşarak Vuhan başta olmak üzere Hubei eyaletindeki diğer şehirlere ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin diğer eyaletlerine yayılmıştır. 2. Yeni Koronavirüsün (2019-nCoV) nasıl bulaşır? Hasta bireylerin öksürmeleri aksırmaları ile ortama saçılan damlacıkların solunması ile bulaşır. Hastaların solunum parçacıkları ile kirlenmiş yüzeylere dokunulduktan sonra ellerin yıkanmadan yüz, göz, burun veya ağıza götürülmesi ile de virüs alınabilir. Kirli ellerle göz, burun veya ağıza temas etmek risklidir. 3.Yeni Koronavirüs Enfeksiyonu tanısı nasıl konur? 2019 Yeni Koronavirüs tanısı için gerekli moleküler testler ülkemizde mevcuttur. Tanı testi sadece Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Ulusal Viroloji Referans Laboratuvarında yapılmaktadır. 4.Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonunu önlemek veya tedavi etmek için kullanılabilecek virüse etkili bir ilaç var mıdır? Hastalığın virüse etkili bir tedavisi yoktur. Hastanın genel durumuna göre gerekli destek tedavisi uygulanmaktadır. Bazı ilaçların virüs üzerindeki etkinliği araştırılmaktadır. Ancak şu an için virüse etkili bir ilaç yoktur. 5. Antibiyotikler Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonunu önleyebilir mi veya tedavi edebilir mi? Hayır, antibiyotikler virüslere etki etmez, sadece bakterilere karşı etkilidir. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) bir virüstür ve bu nedenle enfeksiyonu önlemek veya tedavi etmek amacıyla antibiyotikler kullanılmamalıdır.  6. Yeni Koronavirüsün (2019-nCoV) kuluçka (inkübasyon) süresi ne kadardır?  Virüsün kuluçka süresi 2 gün ile 14 gün arasındadır. 7. Yeni Koronavirüsün (2019-nCoV) neden olduğu belirtiler ve oluşturduğu hastalıklar nelerdir? Belirtisiz olgular olabileceği bildirilmekle birlikte, bunların oranı bilinmemektedir. En çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Şiddetli olgularda zatürre, ağır solunum yetmezliği, böbrek yetmezliği ve ölüm gelişebilmektedir. 8.Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) kimleri daha fazla etkiler? Elde edilen veriler doğrultusunda ileri yaş ve eşlik eden hastalığı (astım, diyabet, kalp hastalığı gibi) olanlarda virüsün ağır hastalık oluşturma riski daha yüksektir. Bugünkü verilerle hastalığın %10-15 olguda ağır seyrettiği, yaklaşık %2 olguda da ölümle sonuçlandığı bilinmektedir. 9. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hastalığı ani ölümlere neden olur mu? Hastalanan kişilerle ilgili yayımlanmış verilere göre hastalık nispeten yavaş bir seyir göstermektedir. İlk birkaç gün daha hafif şikayetler (ateş, boğaz ağrısı, halsizlik gibi) görülmekte sonrasında öksürük, nefes darlığı gibi belirtiler eklenmektedir. Hastalar genellikle 7 günden sonra hastaneye başvuracak kadar ağırlaşmaktadır. Dolayısı ile sosyal medyada yer alan, birden bire yere düşüp hastalanan veya ölen hastalarla ilgili videolar gerçeği yansıtmamaktadır. 10. Türkiye’den bildirilen enfekte Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) vakası mevcut mudur? Hayır, ülkemizde Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hastalığı henüz (7 Şubat 2020 itibariyle) saptanmamıştır. 11. Çin Halk Cumhuriyeti (ÇHC) dışında hangi ülkeler hastalık için risk taşıyor? Hastalık esas olarak halen Çin Halk Cumhuriyeti’nde görülmektedir. Dünyanın diğer ülkelerinde görülen olgular ÇHC’denbu ülkelere giden kişilerdir. Bazı ülkelerde ÇHC’den gelen kişilerden çok az sayıdaki o ülke vatandaşına bulaş olmuştur. Şu an için yerli vakaların hızla yayıldığı ÇHC dışında bir ülke bulunmamaktadır. Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu sadece ÇHC için “mecbur kalınmadıkça gidilmemesi” uyarısında bulunmaktadır. Seyahat edeceklerin ulusal ve uluslararası otoritelerin uyarılarını takip etmeleri gerekir. 12. Sağlık Bakanlığı’nın bu konuda yaptığı çalışmalar nelerdir? Bakanlığımız tarafından hastalıkla ilgili dünyadaki gelişmeler ve hastalığın uluslararası yayılımı yakından takip edilmektedir. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) Bilim Kurulu oluşturulmuştur. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hastalığına yönelik Risk Değerlendirme ve Bilim Kurulu toplantıları yapılmıştır. Konunun tüm tarafları (Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü, Kamu Hastaneleri Genel Müdürlüğü, Acil Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, gibi tüm paydaşlar) sürece dahil ederek olay takip edilmeye ve toplantılar düzenli şekilde yapılmaya devam etmektedir. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü bünyesindeki Halk Sağlığı Acilleri Operasyon Merkezi’nde 7/24 esasına göre çalışan ekipler oluşturulmuştur. Ülkemizde, Dünya Sağlık Örgütü’nün önerileri ile paralel olarak gerekli önlemler alınmıştır. Havalimanları ve deniz giriş noktaları gibi Ülkemizin giriş noktalarında riskli bölgelerden gelebilecek hasta yolcuların tespitine yönelik önlemler alınmış ve hastalık şüphesi varlığında yapılması gerekenler belirlenmiştir. ÇHC ile direkt uçuşlar 1 Mart tarihine kadar durdurulmuştur. Başlangıçta ÇHC’den gelen yolcular için uygulanmakta olan termal kamera ile tarama uygulaması, 05 Şubat 2020 itibariyle diğer ülkeleri de kapsayacak şekilde genişletilmiştir. Hastalığa yönelik tanı, olası vakada uygulanacak prosedürler, korunma ve kontrol önlemleri ile ilgili bir rehber hazırlanmıştır. Tespit edilen vakalara yönelik yönetim algoritmaları oluşturulmuştur ve ilgili tarafların görev ve sorumlulukları tanımlanmıştır. Rehberde ayrıca vaka görülen ülkelere gidecek veya oralardan gelecek kişilerin yapması gerekenler de yer almaktadır. Sürekli güncellenen bu rehbere ve rehberle ilgili sunumlara, sık sorulan soruların cevaplarına, afiş ve broşürlere Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü’nün resmi web sitesinden ulaşılabilmektedir. Ayrıca olası vaka tanımına uyan kişilerden solunum yolu numunesi alınarak numune sonucu çıkana kadar sağlık tesisi koşullarında izole edilmektedir. 13. Termal kamera ile tarama uygulaması yeterli bir tedbir midir? Termal kameralar, ateşi olan kişileri tespit etmek ve diğer kişilerden ayırarak hastalık taşıyıp taşımadıklarına yönelik ileri incelemeleri yapmak amacıyla kullanılmaktadır. Elbette o esnada ateşi olmayan hasta kişileri veya henüz kuluçka evresinde olup hastalanmamış kişileri bu şekilde tespit etmek mümkün değildir. Ancak tarama amacıyla kullanılabilecek hızlı ve daha etkili başka bir yöntem henüz bulunmadığından tüm ülkeler, termal kameraları kullanmaktadır. Termal kameralara ek olarak riskli bölgeden gelen yolculara uçaklarda farklı dillerde bilgilendirme yapılmakta, pasaport noktalarında yabancı dillerde hazırlanmış bilgilendirme broşürleri dağıtılmaktadır. 14. Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) aşısı var mıdır? Hayır, henüz geliştirilmiş bir aşısı bulunmamaktadır.Teknolojideki gelişmelere rağmen insanlar üzerinde güvenle kullanılabilecek bir aşının en erken bir yılda üretilebileceği bildirilmektedir. 15. Hastalığa Yakalanmamak İçin Öneriler Nelerdir? Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) için de geçerlidir. Bunlar; - El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir.  - Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir.  - Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı).  - Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık yıkanmalıdır.  - Bugün için ülkemizde sağlıklı kişilerin maske kullanmasına gerek yoktur. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kişinin öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzını tek kullanımlık kağıt mendil ile örtmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanması, mümkünse kalabalık yerlere girmemesi, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burnunu kapatması, mümkünse tıbbi maske kullanması önerilmektedir. f 16. Çin Halk Cumhuriyeti gibi hasta yoğunluğunun fazla olduğu ülkelere yolculuk yapmak zorunda olan kişiler hastalıktan korunmak için neler yapmalı? Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) için de geçerlidir. Bunlar; - El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptiği kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. - Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir. - Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı). - Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir. - Hastaların yoğun olarak bulunması nedeniyle mümkün ise sağlık merkezlerine gidilmemeli, sağlık kuruluşuna gidilmesi gereken durumlarda diğer hastalarla temas en aza indirilmelidir. - Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık yerlere girilmemeli, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burun kapatılmalı, tıbbi maske kullanılmalıdır. - Çiğ veya az pişmiş hayvan ürünleri yemekten kaçınılmalıdır. İyi pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir. - Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır. - Seyahat sonrası 14 gün içinde herhangi bir solunum yolu semptomu olursa maske takılarak en yakın sağlık kuruluşuna başvurulmalı, doktora seyahat öyküsü hakkında bilgi verilmelidir. 17. Diğer ülkelere yolculuk yapacak kişiler hastalıktan korunmak için neler yapmalı? Akut solunum yolu enfeksiyonlarının genel bulaşma riskini azaltmak için önerilen temel ilkeler Yeni Coronavirüs (2019-nCoV) için de geçerlidir. Bunlar; - El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. - Eller yıkanmadan ağız, burun ve gözlerle temas edilmemelidir. - Hasta insanlarla temastan kaçınmalıdır (mümkün ise en az 1 m uzakta bulunulmalı). - Özellikle hasta insanlarla veya çevreleriyle doğrudan temas ettikten sonra eller sık sık temizlenmelidir. - Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağız tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmeli, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içi kullanılmalı, mümkünse kalabalık ve yerlere girilmemelidir. - Çiğ tüketilen yiyecekler yerine pişmiş yiyecekler tercih edilmelidir. - Çiftlikler, canlı hayvan pazarları ve hayvanların kesilebileceği alanlar gibi genel enfeksiyonlar açısından yüksek riskli alanlardan kaçınılmalıdır. 18. Çin Halk Cumhuriyeti’nden gelen paket ya da ürünlerden Koronavirüs bulaşma riski var mıdır? Genel olarak bu virüsler yüzeylerde kısa süre canlı kalabildikleri için paket veya kargo ile bulaşma olması beklenmemektedir. Dünya Sağlık Örgütü’nün de bu konuda kısıtlaması yoktur. 19. Ülkemizde yeni Koronavirüs hastalık riski var mı? Ülkemizde halen vaka saptanmamıştır. Dünya’daki birçok ülke gibi ülkemizde de vakaların görülme ihtimali bulunmaktadır. 20. Çin’e seyahat kısıtlaması var mıdır? Çin’den gelen tüm direkt uçuşlar 5 Şubat 2020 tarihinden itibaren Mart 2020’ye kadar durdurulmuştur. Sağlık Bakanlığı Bilimsel Danışma Kurulu sadece ÇHC için “mecbur kalınmadıkça gidilmemesi” uyarısında bulunmaktadır. Seyahat edeceklerin ulusal ve uluslararası otoritelerin uyarılarını takip etmeleri gerekir. 21. Tur araçları nasıl temizlenmelidir? Bu araçların iyi havalandırılması ve standart genel temizliğin su ve deterjanla yapılması önerilmektedir. Araçların, standart genel temizliğinin mümkün ise her kullanım sonrasında yapılması önerilmektedir. 22. Tur araçları ile yolculuk sırasında dikkat edilmesi gereken önlemler nelerdir? Araçların, kullanım sırasında, sık sık taze hava ile havalandırılması sağlanmalıdır. Araç havalandırmasında, havanın dışarıdan alınan hava ile ısıtılması ve soğutulması tercih edilmelidir. Havanın araç içi dönüşümü kullanılmamalıdır. 23. Toplu halde gelen misafirlerin otel, pansiyon vb. konaklama yerlerine geldiği durumda karşılamada gorevli personel için hastalık riski var mıdır? Misafirlerin, kişisel eşyalarını, örneğin valizlerini taşıyan kişilerin, virüs uzun süre cansız yüzeylerde yaşayamayacağı için hastalık varlığında dahi bulaştırıcı olması (hastalık yayılımında risk yaratması) beklenmemektedir. Ancak, genel olarak bu tür işlemler sonrasında derhal eller yıkanmalı veya alkol bazlı el antiseptiği ile el temizliği sağlanmalıdır. Ayrıca, hastalığın yoğun olduğu bölgelerden gelen misafirler bulunması durumunda, misafirler arasında, ateşi olan, hapşırık, öksürüğü olan olur ise, bu kişiye tıbbi maske takılması ve sürücünün de kendini koruması için tıbbi maske takması tercih edilir. 112 aranarak bilgi verilmesi veya yönlendirilen sağlık kuruluşuna öncesinde haber verilerek gidilmesi sağlanmalıdır. 24. Otellerde alınması gereken önlemler nelerdir? Konaklama tesislerinde su ve deterjanla standart temizlik yapılması yeterlidir. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler, kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar, tuvalet ve lavabo temizliğine dikkat edilmelidir. Bu virüse özel olarak etkili olduğu öne sürülen bir takım ürünlerin temizlikte kullanılmasının fazladan koruma sağladığına dair bilimsel kanıt yoktur. El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kişinin öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzını tek kullanımlık kağıt mendil ile örtmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanması, mümkünse kalabalık yerlere girmemesi, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burnunu kapatması, mümkünse tıbbi maske kullanması önerilmektedir. Virüs cansız yüzeylerde uzun süre yaşayamayacağı için hastanın valizlerini taşıyan kişilere bulaş beklenmemektedir.Erişilebilir yerlere alkollü el antiseptiği konulması uygundur. 25. Havaalanı çalışanlarının alması gereken önlemler nelerdir? Enfeksiyondan korunmada genel önlemler alınmalıdır. El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. Herhangi bir viral solunum yolu enfeksiyonu geçirmekte olan kişinin öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağzını tek kullanımlık kağıt mendil ile örtmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içini kullanması, mümkünse kalabalık yerlere girmemesi, eğer girmek zorunda kalınıyorsa ağız ve burnunu kapatması, mümkünse tıbbi maske kullanması önerilmektedir. Virüs uzun süre cansız yüzeylerde yaşayamayacağı için hastanın valizlerini taşıyan kişilere bulaş beklenmemektedir. Erişilebilir yerlere alkollü el antiseptiği konulması uygundur. 26. Turistlerin geldiği restoranlarda, mağazalarda çalışanlar ne gibi önlemler almalıdır? Genel enfeksiyondan korunma önlemleri alınmalıdır. El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. Yüzey temizliğinde su ve deterjanla standart temizlik yapılması yeterlidir. Özellikle eller ile sık dokunulan yüzeyler kapı kolları, bataryalar, tırabzanlar, tuvalet ve lavabo temizliğine dikkat edilmelidir. Bu virüse özel olarak etkili olduğu öne sürülenbir takım ürünlerin temizlikte kullanılmasının fazladan koruma sağladığına dair bilimsel kanıt yoktur. Erişilebilir yerlere alkol bazlı el antiseptiği konulması uygundur. 27. Genel enfeksiyondan korunma önlemleri nelerdir? El temizliğine dikkat edilmelidir. Eller en az 20 saniye boyunca sabun ve suyla yıkanmalı, sabun ve suyun olmadığı durumlarda alkol bazlı el antiseptikleri kullanılmalıdır. Antiseptik veya antibakteriyel içeren sabun kullanmaya gerek yoktur, normal sabun yeterlidir. Öksürme veya hapşırma sırasında burun ve ağızın tek kullanımlık kağıt mendil ile örtülmesi, kağıt mendilin bulunmadığı durumlarda ise dirsek içinin kullanılması, mümkünse kalabalık yerlere girilmemesi önerilir. 28. Çocuğumu okula gönderiyorum, Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hastalığı kapabilir mi? Çin’den başlayan yeni koronavirüs enfeksiyonu (2019-nCoV) bugüne kadar Ülkemizde tespit edilmemiştir ve hastalığın ülkemize girişini önlemeye yönelik gerekli tedbirler alınmıştır. Çocuğunuz okulda grip, nezle ve soğuk algınlığına neden olan virüsler ile karşılaşabilir ama yeni Koronavirüs (2019-nCoV) dolaşımda bulunmadığından karşılaşması beklenmemektedir. Bu kapsamda okullara hastalık konusunda gerekli bilgilendirme Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmıştır. 29. Okulların temizliği ne şekilde yapılmalıdır? Çin’den başlayan yeni koronavirüs enfeksiyonu (2019-nCoV) bugüne kadar Ülkemizde tespit edilmemiştir ve hastalığın ülkemize girişini önlemeye yönelik gerekli tedbirler alınmıştır. Çocuğunuz okulda grip, nezle ve soğuk algınlığına neden olan virüsler ile karşılaşabilir ama yeni Koronavirüs (2019-nCoV) dolaşımda bulunmadığından karşılaşması beklenmemektedir. Bu kapsamda okullara hastalık konusunda gerekli bilgilendirme Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmıştır. 30. Sömestr tatili dönüşü üniversiteye dönüyorum, öğrenci yurdunda kalıyorum, Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) hastalığı kapabilir miyim? Çin’den başlayan yeni koronavirüs enfeksiyonu (2019-nCoV) bugüne kadar Ülkemizde tespit edilmemiştir ve hastalığın ülkemize girişini önlemeye yönelik gerekli tedbirler alınmıştır. Grip, nezle ve soğuk algınlığına neden olan virüsler ile karşılaşabilir ama yeni Koronavirüs (2019-nCoV) dolaşımda bulunmadığından karşılaşması beklenmemektedir. Bu kapsamda Yüksek Öğretim Kurumu, Kredi Yurtlar Kurumu ve benzeri öğrencilerin kaldığı yurtlara hastalık konusunda gerekli bilgilendirme Sağlık Bakanlığı tarafından yapılmıştır.  31. Evde bakılan hayvanlar Yeni Koronavirüsunu (2019-nCoV) taşıyıp, bulaştırabilir mi? Evde bakılan kedi/köpek gibi evcil hayvanların Yeni Koronavirüsla (2019-nCoV) enfekte olması beklenmemektedir. Ancak evcil hayvanlarla temas sonrası her zaman için ellerin su ve sabunla yıkanması gereklidir. Böylece hayvanlardan bulaşabilecek diğer enfeksiyonlara karşı korunma sağlanacaktır. 32. Burnunuzu tuzlu suyla yıkamak Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonunu önleyebilir mi? Hayır. Burnu tuzlu suyla düzenli olarak yıkamanın Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonundan korunmada bir faydası yoktur. 33. Sirke kullanımı Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonunu önleyebilir mi? Hayır. Sirke kullanımının Yeni Koronavirüs (2019-nCoV) enfeksiyonundan korunmada bir faydası yoktur. 34. El Hijyeni Nasıl Sağlanır? Ellerde gözle görülür kirlenme varsa en az 20 saniye bol su ve sabunla yıkanır ve kağıt havlu ile kurulanır. Gözle görülür kirlenme yoksa su ve sabun yerine alkol bazlı el antiseptiği ile ovalanarak da el hijyeni sağlanabilir. 35. Kişisel koruyucu ekipmanların (KKE)doğru kullanımı nasıl olmalıdır? Sağlık çalışanları KKE'lerin doğru sırada takılması (önlük, maske, gözlük/göz koruyucu, eldiven) ve doğru sırayla güvenli bir şekilde çıkarılması (eldiven, gözlük/göz koruyucu, önlük, maske) için prosedürler izlemelidir. Bu prosedürler eğitimli bir gözlemci tarafından uygun gözetim altında gerçekleştirilmelidir. Takma ve çıkarma sırasında aktif bir şekilde yardım edilmesi, kazara kontaminasyon riskini en aza indirmek için bir seçenektir. KKE'nin çıkarılmasından hemen sonra el hijyeni sağlanmalıdır. 2019-nCoV hastalarını tedavi etmek için görevlendirilen personelin KKE'lerin uygun kullanımı konusunda eğitilmesini sağlamak önemlidir. 36. Bone kullanmak gerekli midir? Hastayla temas sırasında saçların çevreye temas etmeyecek şekilde toplanmış olması istenir. Saçların kontamine olma olasılığı söz konusu ise bone kullanılabilir. 37. Hastaya yapılan ziyaretler nasıl olmalıdır? Hasta ziyareti yasaklanmalıdır. Hasta odasına girişler sınırlandırılmalı, sadece hastanın bakımından sorumlu olan ve girişi gerekli olan personelin odaya girişine izin verilmelidir. Refakatçi gerekli ise tek kişi ile kısıtlanmalıdır. Refakatçilerin damlacık önlemlerine uygun KKE giymeleri sağlanmalıdır. Refakatçilerin kaydı tutulmalı ve 2019-nCoV kesin tanılı hasta ile son temasından sonra 14 gün boyunca 2019-nCoV semptomları açısından izlenmesi önerilmelidir. 38. Olası veya kesin 2019-nCoV hastası acil servis veya polikliniğe başvurduğunda, sağlık personelinin uygulaması gereken enfeksiyondan korunma ve kontrol önlemleri nelerdir? Olası/kesin 2019-nCoV vakalarının mümkün olduğu kadar öncesinde bilgilendirme ile hastanede ayrı alanlara başvurmaları sağlanmalıya da olası vaka olduğu fark edildiği anda hastaya tıbbi maske takılarak ayrı bir odaya alınmalıdır. Bu hastaların muayene, tetkik ve bakımları sırasında ortamda gereken en a zsayıda kişi bulunmalı; tetkiklerde öncelik verilmesi sağlanmalı; mümkünse aynı personelin bakım vermesi sağlanmalıdır. Hasta muayenesi gibi 1 metreden yakın temas gerektiren işlem yapılacaksa standart önlemlere ek olarak temas ve damlacık izolasyonu önlemleri alınmalıdır. Bu önlemler kapsamında tıbbi maske, gözlük/yüz koruyucu, önlük, steril olmayan eldiven kullanılmalıdır ve işlem sonrasında mutlaka eller en az 20 saniye bol su ve sabunla yıkanmalıdır. Aerosol oluşumuna yol açan işlemler yapılacağı zaman N95 veya FFP2 maske, gözlük veya yüz koruyucu, uzun kollu suya dayanıklı steril olmayan önlük ve steril olmayan eldivenler kullanılmalıdır. 39. Kişisel koruyucu ekipman kullanılmasına rağmen olası veya kesin 2019-nCoV hastasıyla temas etmek bulaş riski taşır mı? Rehberde önerildiği gibi kişisel koruyucu ekipmanın usulüne uygun şekilde kullanılması bulaşma riskini en aza indirir. Ancak yine de; 2019-nCoV enfeksiyonuolan hasta ile ilgilenen sağlık çalışanı kendisinde, hasta kişi ile temasından sonraki 14 gün içinde, akut hastalığı düşündürecek herhangibir bulgu veya semptom görürse mutlaka ilgili hekimlere haber verilmeli ve Olası Vaka Algoritmasına göre yönetilmelidir. Eğer çalışan uygun KKE kullanmıyorken maruz kaldı ise temaslı kabul edilerek takibi ona göre yapılmalıdır. Ferit SEÇKİN / İçerik Editörü ferit@sakinca.com @ferit_seckin (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});