BIST100 yüzde 0.81 yükseldi, dolar 8.51 lirada

Borsa İstanbul Endeksi (BIST100) 1,423 ve 1,433 puan arasında dalgalandığı Salı gününü yüzde 0.81 artışla 1,432.04 puanda tamamladı. Kapanışta, BIST Sanayi Endeksi yüzde 0.68, BIST Mali Endeks yüzde 0.98, BIST Hizmetler Endeksi yüzde 0.30 artıdaydı. Merkez Bankası'nın (TCMB) yüzde 19 düzeyindeki politika faizine karşın, politik ve ekonomik gelişmelerin etkisiyle geçen haftanın son işlem gününde 8.6136 liralık yeni tarihi yüksek düzeyini gören dolar, Salı gününde 8.50 lira dolayında işlem gördü. TCMB yarın yatırımcı toplantısı düzenleyecek.  TL mevduat hesaplarından alınan stopajda geçen yıl devreye alınan vergi indirimleri 31 Temmuz'a kadar uzatıldı. İndirim süresi, Resmi Gazete'nin bugünkü mükerrer sayısında yayımlanan karara ile uzatılmasaydı, bugün sona erecekti. Ekim 2020'de uygulamaya alınan stopaj indirimleri ile 6 aya kadar vadeli hesaplarda stopaj yüzde 15'ten yüzde 5'e, 1 yıla kadar vadelide yüzde 12 olan oran yüzde 3'e, 1 yıldan uzun vadelilerde ise yüzde 10'dan yüzde 0'a çekilmişti. Bugünkü kararla düşürülen oranlar 2 ay daha devam edecek. Hazine daha önce 33.8 milyar lira olarak açıkladığı Haziran ayı iç borçlanma öngörüsünü 28 milyar liraya düşürürdü. Hazine ayrıca ihraç programına altın cinsi borçlanmaları da eklerken, buna karşın yabancı ilgisinin yüksek olduğu uzun vadeli sabit kuponlu borçlanmasını da programdan çıkardı. Döviz piyasalarındaki işlemlerde; - dolar en düşük 8.4778 lira ve en yüksek 8.5425 lirayı gördükten sonra, 8.51 – 8.52 lira aralığında, - euro en düşük 10.3676 lira ve en yüksek 10.4541 lirayı gördükten sonra, 10.43 – 10.44 lira aralığında, - sterlin en düşük 12.0595 lira ve en yüksek 12.1265 lirayı gördükten sonra 12.07 – 12.08 lira aralığında hareket ediyordu. Küresel piyasalarda 1.22133 - 1.22543 aralığında hareket eden euro/dolar paritesi 1.22495 düzeyindeydi. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin (TSPB) "Türkiye Sermaye Piyasası 2020" raporuna göre, Borsa İstanbul yüzde 381 devir hızı ile 2020 yılında dünyanın en likit piyasası oldu.  Raporda, 2020 yılında dünyada kote olan şirketlerin toplam piyasa değerinin bir önceki yıla göre yüzde 19 artarak 112.7 trilyon dolara ulaştığı belirtildi. TSPB raporu, 2020 yılının küresel ekonomide olduğu gibi sermaye piyasaları açısından da Covid-19 virüsünün küresel çapta bir salgına dönüşmesi nedeniyle beklenmedik gelişmelerle dolu bir yıl olduğunu gösterdi.  TSPB raporuna göre, yüzde 341 devir hızı ile Çin'deki Şenzhen Borsası en likit ikinci borsa olurken, yüzde 334 devir hızıyla ABD’deki Nasdaq üçüncü, yüzde 267 devir hızıyla Tayvan Taipei ise dünyanın en likit dördüncü borsası oldu.  TSPB “Türkiye Sermaye Piyasası 2020” raporuna göre 23 gelişmiş ve 24 gelişmekte olan ülkenin büyük ve orta ölçekli şirketlerinin performansını yansıtan MSCI ACWI endeksi 2020 yılını dolar bazında yüzde 16 artışla tamamladı.  Ekonomik büyümenin öncü göstergelerinden, imalat sanayi performansında referans kabul edilen İstanbul Sanayi Odası (İSO) Türkiye İmalat PMI, Mayıs'ta 49.3 ile, son bir yılda ilk kez eşik değer 50’nin altına geriledi. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen tüm verilerin sektörde iyileşmeye işaret ettiği anket sonuçlarına göre, PMI Nisanda 50.4 düzeyindeydi. IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, İSO Türkiye İmalat PMI verilerine ilişkin şunları söyledi:  "Mayıs ayının önemli bölümünde uygulamada olan Covid-19 kısıtlamaları, beklentilerle uyumlu bir şekilde Türk imalat sektörü üzerinde olumsuz etki yarattı.  "Firmaların beklentisi, kısıtlamaların salgını kontrol altına alma konusunda arzu edilen etkiyi göstermesi ve tedbirlerin gevşetilmeye başlanmasıyla birlikte büyüme bölgesine güçlü bir dönüşün yaşanabileceği yönünde.  "Mayısta yaygın bir şekilde devam eden ve enflasyonist baskıların güçlü seyretmesinde rol oynayan tedarik zinciri sorunları ise nispeten daha uzun süre etkili olacak gibi görünüyor." İSO Türkiye Sektörel PMI Mayıs verilerine göre de, izlenen 10 sektörden yedisinin üretimi Mayıs ayında yavaşladı.  İSO'dan yapılan açıklamada, "Üretim açısından en iyi performansı gıda ürünleri sektörü gösterirken, en belirgin düşüş ağaç ve kağıt ürünleri ile makine ve metal ürünlerinde gerçekleşti. Gıda ürünleri, elektronik ve elektrikli ürünler ve ana metal sektörlerinde büyüme kaydedildi. Siparişlerde en keskin yavaşlama makine ve metal ürünlerinde olurken, 10 sektörün sekizinde çalışan sayısı arttı" denildi. IHS Markit Ekonomi Direktörü Andrew Harker, Sektörel PMI verilerine ilişkin şunları söyledi: "Türkiye’de COVID-19 kısıtlamaları Mayıs ayında sektörlerin göreli performanslarını etkiledi. Salgının ilk dalgasındaki tabloya benzer şekilde, gıda ürünleri gibi temel ihtiyaç maddeleri daha fazla talep görürken aralarında tekstil ile giyim ve deri ürünleri sektörlerinin de yer aldığı bazı sektörlerin zorlanmaları dikkat çekti. "Son aylarda dünya ölçeğinde talebin arzı aştığı ve küresel imalat sektöründeki toparlanma sonucu yüksek talep düzeyini koruması beklenen ana metal sanayi, elektronik ve elektrikli ürünler gibi sektörlerde de iyileşmeler kaydedildi. "Türkiye’deki imalatçıların umudu, kısıtlamaların gevşetilmeye başlamasıyla birlikte, 2020’nin ortalarında tanık olunan geniş çaplı toparlanmanın bir benzerinin yaşanması yönünde."   Melih Aytaç ORTARA / İçerik Editörü melih@sakinca.com